مرگ دیچیتال

مرگ دیجیتال Digital Death

دکترمحمد باقر نگهبان و محبوبه امیرتیموری

سال های پس از اختراع اینترنت توسط برنرزلی، سال هایی مملو از تغییرات برای بشر بوده است، ما نخستین انسان هایی هستیم که در طول تاریخ بشر خاطرات خود را به صورت آنلاین ثبت می کنیم اما چه مقدار از آن، پس از مرگ مان جاودان خواهد ماند؟ ما هر روز و حتی هر دقیقه در حال ساخت این میراث دیجیتال هستیم. بیش از یک چهارم از میلیون ها کاربر فیس بوک امسال و در تنهایی خواهند مرد. اطلاعات موجود در این وب سایت بخشی از سلایق، علایق و روابط ما را در بر می گیرد و در واقع آینه ایست از خود ما. به تعبیر هنس پیتر بروندمو، رئیس خدمات و نرم افزارهای اجتماعی نوکیا در سانفرانیسیکو، این مجموعه اطلاعات "روح دیجیتال افراد" هستند. به لطف ذخیره ارزان و کپی کردن آسان، روح دیجیتال ما قابلیت جاودانه ماندن به معنای حقیقی را داراست. اما آیا واقعاً خواستار حفظ تمام فعالیت های آنلاین خود برای آیندگان هستیم؟ و اساساً آیا تمایلی به بر جای ماندن کامنت های شخصی، اسنپ های وب کم یا عادات گشت و گذارهای شرم آور خود در نت داریم؟ مکتب فکری طرفداران حفاظت اطلاعات بر این بارو است که حفظ این اطلاعات دِینی است که بشر امروز در قبال فرزندان خود بر گردن دارد. مکتب فکری دیگری به نام دیلی شنیست معتقد است که افزودن قابلیت فراموش کردن اطلاعات، به فضای مجازی ضروری است. در هر حال این اختلاف عقیده اثرات قابل توجهی بر سرنوشت روح دیجیتال کاربران خواهد داشت. تاريخچه مرگ ديجيتال در واقع بشر در این سال ها یک جابجایی را از فضای فیزیکی به فضای مجازی تجربه کرده است. جابجایی که همه شرایط و موقعیت های گذشته را دچار تحول کرده است تعداد زیادی از طرفداران حفاظت اطلاعات معتقدند که سپردن اطلاعات احساسی وعاطفی به شرکت های بی ثبات و بی برنامه کار چندان معقولی نیست و درنتیجه در تلاشند تا روش های مناسب تری برای کنترل بهتر میراث دیجیتال کاربران اینترنت ارائه نمایند.

در طول سال های گذشته، ابزارهایی ساخته شده اند که به کاربر امکان می دهند تا اطلاعات خود را از چنین سایت هایی خارج کند. در حال حاضر نوعی کارگاه خانگی هم با هدف اطمینان دادن به کاربران از بابت گردآوری و توزیع میراث دیجیتال کاربران پس از مرگ و مطابق با میل و خواست شخصی شان راه اندازی شده است. در همین راستا بسیاری از متخصصین این حوزه از جمله کارشناسان امنیتی، مأموران کفن و دفن مجازی، شرکت های ذخیره داده ها و بالاخره وکلا، در اوایل ماه می در سانفرانسیسکو نشستی با موضوع روز مرگ دیجیتال برپا کردندنسل تازه سرویس های ارائه شده توسط شبکه های اجتماعی شاید علاوه بر تضمین کنترل داده، سازماندهی آن را نیز آسان تر کنند. یکی از شبکه های اجتماعی تازه کار، دیاسپورا نام دارد که در سانفرانسیسکو مستقر است. نکته جالب در مورد دیاسپورا آن است که سرورهای این شبکه توسط کاربران آن تعمیر و نگهداری می شود.در حالی که فیس بوک درست بر عکس آن است. این وب سایت سرورهای مخصوص به خود را داشته و درنتیجه بر تمامی اطلاعات کاربرانش نظارت دارد. یکی از معایب دیاسپورا و دیگر شبکه های اجتماعی DIY، آن است که مرتب باید مراقب عملکرد و فعال بودن سرورها بود چرا که در غیر اینصورت اطلاعات کاربران یک شبه نابود خواهد شد.با این همه شاید در نهایت این امر امکان پذیر شود که تنها با چند کلیک سادهاموال مجازی خود را گردآوری کنیم و برای بازماندگان خود به میراث بگذاریم که معادل اینترنتی آن می شود اهدای نامه ها و کاغذهای خصوصی خود به دیگران. از سال 1996 میلادی تاکنون آرشیو اینترنت در کالیفرنیامشغول به گردآوری مجموعه ای عمومی از صفحات وب و پیام های چند رسانه ای است و به امید اهدای چنین اموالی از سوی کاربران چشم به آینده دوخته است. بروستر کیل، بنیان گذار این آرشیو ابراز امیدواری کرده است که این امر، کاربران را ترغیب به اهدای نامه های بیشتر کرده وبالاخره شاهد اهدای میلیونها نامه از سوی آنها باشیم. اگر چنین اتفاقی بیفتد، میراث دیجیتال ما در نهایت برای آیندگان حفظ خواهد شد.

تعريف مرگ ديجيتال چنانچه سایت به اندازه کافی بازدید کننده مرتبط نداشته باشد، مرگ دیجیتال را تجربه می کند. مرگ دیجیتال برای یک روابط عمومی به معنی هدر رفت تمام منابع (اعم از نیروی انسانی برای تولید محتوا، هزینه های طراحی و نگهداری سایت، هزینه های اینترنت) می باشد. نمونه ای از مرگ دیجیتال فرض کنید اگر امروز در فضای اینترنت مقاله ای علیه محمد جواد ظریف نوشته شود. اگر فیسبوک دکتر ظریف نباشد، روابط عمومی وزارت امور خارجه هیچ کاری نمی تواند بکند. چراکه این وزارت خانه هیچ صفحه بهینه سازی شده ای برای دکتر محمد جواد ظریف ایجاد نکرده است. لذا در بحران کاملا خلع سلاح می شود. در مورد فیسبوک دکتر ظریف هم به دلیل فیلترینگ شدید، دسترسی بسیار ضعیف است و خوانندگان عادی از طریق سایر رسانه ها به محتوای آن دست پیدا می کنند. بنابراین می توان گفت که وزارت امور خارجه امروز در این حوزه نیازمند تغییرات و اصلاح الگوی روابط عمومی خود است.

ویکیپدیا ویک استثنا در مرگ دیجیتال به دلیل قدرت سایت ویکیپدیا و تعداد صفحات فهرست شده اش در موتورهای جستجو، این سایت در اکثر کلمات کلیدی مهم در جایگاه اول قرار دارد. بنابراین یکی از صفحات تاثیرگذار به شمار می رود. با این حال برخی معتقدند، اگر سایت روابط عمومی بتواند در جایگاه دوم قرار داشته باشد، هنوز مرگ دیجیتال را تجربه نکرده است. دلایل مرگ دیجیتال 1. بی اخلاقی در محتوای سایت: عبارت «Content Is King» امروز بیشتر از هر زمان دیگری مصداق دارد. چنانچه در تولید محتوا رعایت اخلاق نشود، در نتیجه شما با مرگ دیجیتال در فضای اینترنت روبرو خواهید شد. 2. عدم استفاده از تکنیک های سئو پی آر) سئو پی آر :برای تبیین راه کارها و استراتژی هایی که می تواند ورود کاربر را به سایت تسهیل کرده و اثربخشی سایت را بالا ببرد، ایجاد شده است( برای راه اندازی و بهره برداری از سایت. در صورتی که سایت شما در واژه های کلیدی پر رقابت فعالیت می کند، نیاز به استفاده از تکنیک های سئو پی آر برای بالابردن کمیت بازدید کیفی دارید. در غیر این صورت تلاش های شما به ثمر نمی رسد و نهایتا از آنجاکه پیام شما به مخاطبان مورد نظر منتقل نمی شود، مرگ دیجیتال در انتظار شما خواهد بود. 3. بسیاری از مخاطبان پس از آشنایی مرتب به سایت سر می زنند و در صورتی که چند بار با محتوای تکراری و قدیمی روبرو شوند، دیگر به سایت شما نخواهند آمد و این مساله نیز به مرگ دیجیتال ختم می شود. 4. اگر از تکنیک های کلاه سیاه سئو برای جلب مخاطب استفاده شود . در این حالت سایت بازدیدکنندگان نامربوطی را به واسطه تبلیغات یا استفاده از کلمات کلیدی نامرتبط به سایت خود سرازیر می کند. در این حالت، سایت هیچ پیامی را به مخاطبان واقعی خود نمی رساند. از این جهت سایت در واقع مرده است. مرگ ديجيتال در روابط عمومي مرگ دیجیتال برای روابط عمومی در مواقع بحران، آن را تشدید می کند. فرض کنید شما مدیر روابط عمومی هستید. شخصی در وبلاگ شخصی اش به افشاگری در مورد مسائل درونی سازمان شما پرداخته و بازدید وبلاگ شخصی او از سایت سازمان بیشتر است؛ چگونه می خواهید با او مبارزه کنید؟ اگر سایت جستجوگر در واژه های کلیدی سازمان تان در جایگاه دوم قرار گیرید، یعنی دیده نمی شوید. چراکه بالغ بر 80 درصد کاربران پاسخ خود را در گزینه اول می گیرند. این شرایط برای شما یعنی مرگ دیجیتال در روابط عمومی. در این شرایط حتی اگر بتوانید در مورد آن موضوع از خبرگزاری های بزرگ هم پوشش دریافت کنید، بحران به طور کامل از بین نمی رود. چراکه احتمال دیده شدن جوابیه شما کمتر از 20 درصد است. همچنین از آنجا که 90 درصد خبرنگاران، گزارشگران و وبلاگ نویسان از گوگل برای نگارش گزارش های شان استفاده می کنند و بالغ بر 70 درصد آنها در اولین مورد پاسخ خود را گرفته و مقاله خود را بر اساس آن مورد می نویسند. در شرایط بحران، شدت آن به دلیل مرگ دیجیتال روابط عمومی تشدید می شود. مرگ ديجيتال اين سرويس جديد که «مديريت حساب کاربری غيرفعال» نام گرفته، به کاربران اجازه می‌دهد تصميم بگيرند در صورتی که به مدت سه، شش، ۹ يا ۱۲ ماه وارد حساب‌شان نشوند، کُل اطلاعات‌شان پاک شود يا اينکه، به تشخيص خودشان، داده‌های اطلاعاتی به صورت کامل يا گزينشی (باز هم با نظر خود کاربر) برای شخصی به انتخاب وی ارسال شود. اين طرح گوگل در حالی مطرح شده که نگرانی‌ خانواده‌ها بابت بروز مشکلاتی که پس از مرگ ناگهانی عزيزان خود بروز می‌کند افزايش يافته است. اعضای خانواده کاربر درگذشته معمولا می‌کوشند به مطالب شخص متوفی بر روی سايت‌هايی مانند فيس بوک دسترسی پیدا کنند يا اينکه آنها را حذف و برای هميشه از دسترس خارج کنند. در همين زمینه یک لایحه پر سر و صدا در اتحاديه اروپا مطرح شده که «حق فراموش شدن» نام گرفته است و اين نهاد در نظر دارد برای اطلاعات ديجيتال آن را به اجرا در آورد. يکی از جاهايی که پيش از اين خدماتی در زمينه نحوه برخورد با «مرگ ديجيتال» ارائه داده، سايت «Entrustet» است. سايت فوق به کاربران اين امکان را می‌دهد که تصميم بگيرند بعد از مرگ‌شان، اقوام و دوستان چه پيامی را درباره آنها ببينند و به کدام اطلاعات‌شان دسترسی داشته باشند. در حالی که استفاده از شبکه‌های اجتماعی همه گير شده و به پنجره‌ای مهم به درون زندگی شخص و دوستانش تغيير ماهيت داده، به تازگی مواردی را شاهد بوده‌ايم که نشان می‌دهد تلاش اقوام شخص متوفی برای دسترسی به اطلاعات وی بر روی اينترنت پيچيدگی‌های خاصی پيدا کرده است: به تازگی خانواده يک سرباز که جان خود را از دست داده بود، در تلاش برای دسترسی به حساب وی بر روی سايت ياهو با جواب رد این سایت مواجه شدند. بعضی از خانواده‌های ديگر برای دسترسی به حساب کاربری فيس بوک درگذشتگان خود نياز به دريافت حکم دادگاه پيدا کرده‌اند.

يک سخنگوی فيس‌بوک اعلام کرده که اين مجموعه هم اينک خدمات «حساب کاربری يادبود» را ارائه می‌دهد که در آن صفحه شخص فوت شده حفظ می‌شود اما برای تبليغ مورد استفاده قرار نمی‌گيرد. سخنگوی فيس بوک همچنين می‌افزايد: «اعضای نزديک خانواده شخص متوفی می‌توانند حساب کاربری وی را به طور کامل ببندند - اما ممکن است نياز باشد که علاوه بر اثبات فوت شخص درگذشته، رابطه خانوادگی خود با اين فرد را نيز ثابت کنند.» در گوگل، چنين سرويسی تنها در صورتی قابل استفاده است که توسط شخص کاربر فعال شده باشد. در غير اين صورت، اعضای خانواده فرد درگذشته که درخواست دسترسی به ايميل، ويدئوها يا ديگر حساب های زيرمجموعه گوگل را دارند، می توانند در برابر ارائه حکم دادگاه به اين داده‌ها دسترسی پيدا کنند. سامانه گوگل برای فعال سازی خدمت جديدش در گام نخست پيامکی به يک تلفن همراه که در حساب کاربری ثبت شده، ارسال می‌کند و پيامی ديگر به يک ايميل که توسط صاحب اصلی حساب کاربری معين شده باشد. اگر کاربر وارد حساب شود اين خدمت فعال شده و اقدام ديگری لازم نخواهد بود. از مجموع گزينه‌هايی که گوگل در برابر شما قرار می‌دهد، می‌توانيد انتخاب کنيد که (پس از سه، شش، ۹ يا ۱۲ ماه) داده‌های مربوط به شما حذف شوند يا اينکه قسمتی منتخب يا کُل آن، از سايت‌های زير مجموعه گوگل به تماس‌های مورد اعتمادتان ارسال شود. اطلاعاتی از قبيل صفحاتی که در گوگل پلاس افزوده‌ايد، فهرست تماس‌، فايل‌های ذخيره شده در گوگل درايو، حساب جی ميل، آلبوم‌های عکس در پيکاسا، اطلاعات در گوگل وويس و داده‌های مربوط به شما در سايت يوتيوب. آندرياس توورک از گوگل می‌گويد: اميدواريم ارائه اين قابليت جديد به شما کمک کند که ميراث ديجيتال خود را به هر ترتيبی که حافظ حريم شخصی و امنيت‌تان است، کنترل کنيد و بدين ترتيب زمانی که ديگر اينجا نيستيد زندگی را برای عزيزان‌تان آسان تر کنيد. هنوز مشخص نيست که «حق فراموش شدن» آن طور که در اتحاديه اروپا مطرح شده، عطف به گذشته خواهد شد يا خير. آنچه معلوم است در حال حاضر طرح پيشنهادی ياد شده تنها «حذف اطلاعات مربوط به زندگان» را در بر می‌گيرد شبکه های اجتماعی: اگر فیس بوک از مرگ هر یک از اعضای خود مطلع شود، یا برای فرد متوفی یادبودی ایجاد می کند و یا پروفایل فرد را حذف می کند. سیاست وب سایت های دیگر نیز تا حدودی مشابه این است و برخی نیز متفاوت تر از آن. جالب است بدانید که حتی با حذف پاره ای از داده های موجود در پروفایل، در صورتی که شرکت تشخیص دهد آن اطلاعات مهم هستند نسخه ای از آنها را در پایگاه داده ای خود حفظ می کند مایر اسکینبرگر در کتاب سال 2009 خود با نام Delete پیشنهاد ساخت نوعی تکنولوژی را می دهد که به واسطه آن کاربران می توانند در صورت تمایل داده های مورد نظر خود را از فضای مجازی پاک کنند وی در کتاب خود به کاربران اینترنت توصیه می کند که فایل های خود را به همراه تاریخ انقضا ثبت کنند تا پس از یک دوره زمانی خاص خود به خود نابود شوند. نکته مهم دیگری را در این کتاب "فرسایش دیجیتالی" ارائه داده است: اصالت فایل ها به تدریج از بین می روند، مگر آنکه فرد تمام تلاش خود را برای حفظ آنها به خرج دهد. همچنین با گذشت زمان امکان دسترسی به فایل های قدیمی کمتر می شود و این درست مانند آن است که عکسهای قدیمی را بجای قرار دادن در اتاق به قسمت زیر شیروانی انتقال دهید. ایده های ذکر شده تنها توسط شرکت های معدودی به مرحله اجرا درآمده است. شرکت تازه تأسیس کوچکی به نام اکس پایر در آلمان، در ماه ژانویه نرم افزاری را به بازار عرضه کرد که این امکان را برای افراد فراهم می کند تا هنگام آپلود عکس در سایت هایی مانند فیس بوک، تاریخ انقضایی برای آنها تعیین کنند تا عکس هاپس از مدتی معین از بین بروند. بنابراین دوستان تان می توانند مثلاً تا روز بعد به عکس ها دسترسی داشته باشند و جای هیچگونه نگرانی در مورد مطلع شدن کارفرمای چند سال بعد فرد، از این عکس ها نخواهد بود. اما باید به خاطر داشت که مشکل اصلی چنین برنامه هایی احتمال کپی برداری از آنهاست. زیرا فایل های موجود در اینترنت هر چند با زحمت فراوان قابل کپی کردن هستند. ذات بشر اینگونه است و احتمال آنکه یک داده و یا عکس مشخص موردکپی برداری قرار بگیرد هم بسیار بالاست. اگر خوش شانس باشیم، دستاوردهایمان کپی برداری می شوند و در غیر این صورت شکست هایمان. مشکل دیگر کوچک بودن و ناشناخته بودن شرکت هایعرضه کننده چنین سرویس هایی می باشد. یک شرکت نوپا چگونه می تواند تمامی میراث شما را از گوگل یا فیس بوک بیرون بکشد؟خوشبختانه حتی اگر قادر به حذف داده ها نباشیم، پنهان کردن آنها امکان پذیر است. شرکت گوگل در پی شکایت چندین تن به آژانش حفاظت از داده ها در ماه فوریه و طبق حکم یک دادگاه اسپانیایی، مجبور به حذف حدود 100 لینک از دیتابیس خود به دلیل ارائه اطلاعات منسوخ از افراد شد. اکثر لینک های مزبور بر پایه مقالات روزنامه ها و یادداشت های عمومی بود، اما گوگل از اطاعت سرباز زد.

به هر حال طبق "قانون فراموشی" که به عنوان هدف اصلی استراتژی حفاظت از داده های اتحادیه اروپا در سال2011 عنوان شده، احتمالاً شکایات بیشتر و برزگ تری در مورد عملکرد فیس بوک به مراجع قضایی اروپا تسلیم می شود. اتحادیه اروپا سابقه طولانی، در تغییر نحوه استفاده از اینترنت دارد و به موجب همین امر احتمالاً مهم ترین موضوع بعدی که در دستور کار این اتحادیه قرار خواهد گرفت همان پاک شدن داده های شخصی کاربران اینترنت است.کنترل مطلق بر تصاویر و فایل های کامپیوتر، تنها از آن خود کاربر است با این حال می توان تنها با تهیه یک بکاپ از آنها این فایل ها را برای هیمشه حفظ کرد. برای این منظور توصیه می شود که از فرمت های رایج استفاده کنید تا دسترسی و شناسایی فایل ها برای نوادگان تان آسان تر باشد.

موتورهای جستجو: کاربران با ایجاد وبلاگ و یا قراردادن اطلاعات جدید در فضای مجازی، اطلاعات موتورهای جستجو در مورد خود را تغییر دهند با این همه نتایج حاصله از جستجو، بیانگر دانشی است که که وب در مورد یک فرد در اختیار دارد. امکان حذف برخی صفحات وب از طریق گوگل اندکی دشوار است با این حال در صورت افزودن امکان "حق فراموش کردن" این امر نیز محقق خواهد شد. توییتر: جستجو در توییتر تنها به اطلاعات چند روز قبل ختم می شود، بنابراین برای ثبت اطلاعات باید با استفاده از ابزاری مشخص از داده ها بکاپ تهیه شود. نکته مهمی که نباید به راحتی از کنار آن گذشت این است که وب سایت توییتر آرشیو خود را به تعدادی از مؤسسات مختلف اهدا کرده است و این بدان معناست که انجمن بایگانی ایالات متحده بهتر از خود شما می داند که یک سال قبل ناهار چه خورده اید. همسرم کمی قبل از مرگش از من خواست که کاری برایش انجام دهم. به من گفت: "مطمئن شو که مردم مرا به خاطر می آورند. احوال امروزم را نمی گویم بلکه منظور من احوال سال های قبلم است." کاترین که بیشتر لحظات عمرش را به عنوان زنی جسور، بلندپرواز و زیبا گذرانده بود، نمی خواست آنچه که مردم از اوبه خاطر خواهند آورد تحت تأثیر آخرین سال زندگی اش باشد. زیرا در آن سال آسیب های ناشی از بیماری و شیمی درمانی مداوم، نشاط، سرزندگی و زیبایی اش را از بین برده بود. به نظرم رسید که اینترنت بهترین روش برای برآوردن خواسته کاترین است – قطعاًخیلی بهتر از یک سنگ قبر یا مراسم یادبود. بنابراین برای تجلیل زندگی اش یک وب سایت یادبود ساختم و در انتخاب عکس ها و متن های آن دقت فراوانی به خرج دادم. در آن زمان، تصمیم من عملی غیر متعارف بود و گمان می کردم از دید

برخی افراد این کار وجهه خوبی ندارد.

شش سال بعد، همه چیز بکلی تغییر کرد. با گسترش کاربران اینترنت و مرسوم شدن استفاده از آن، دیگر ایجاد صفحات یادبود و وب سایت های تجلیل کار غیر معمولی نبود. اما اگر اندکی در این حلقه اخلاقی دقیق تر شویم درخواهیم یافت که یادبودهای رسمی تنها راه گرامی داشتن خاطرات رفتگان نیست. من مدیریت وب سایت ها و وبلاگ های بسیار زیادی را چه شخصی و چه حرفه ای به عهده دارم بعلاوه پروفایل هایی در فیس بوک، فلیکر، توییتر و بسیاری دیگر. تمام این ها خواهند گذشت و افراد بی شماری چنین میراث مشابهی از خود برجای خواهند گذاشتتلفیق بدون مرز اینترنت با تمامی تجربیات بشر امکان ثبت آنلاین زندگی روزمره را بیش از هر زمان دیگری فراهم نموده است. در سال گذشته، دو سوم از جمعیت آمریکا، اطلاعات شخصی شان را بر روی سرور یک ابر که مسافت زیادی هم با این کشور فاصله دارد ذخیره کردند و این در حالی است که در آن زمان حدود نیمی ازجمعیت این کشور عضو شبکه های اجتماعی بودند.امروزه این اطلاعات توسط شرکت های اینترنتی ذخیره می شود و فیس بوک و گوگل نیز مصمم هستند که تا جایی که می توانند اطلاعات کاربران خود را تا هر زمان که امکان پذیر باشد ذخیره کنند. و جالب است بدانید شرکت هایی که بدنبال تبلیغات هدفمند بر روی مشتریان خود هستند داده ای از قبیل عبارات جستجو شده در اینترنت و مرورهای انجام شده را هم ثبت می کنند. این اطلاعات از دید جامعه شناسان، باستان شناسان و انسان شناسانی که در حال تحقیق بر روی نقطه آغاز عصر دیجیتال هستند هم پوشیده نیست. برای آنها زندگی روزمره می تواند به اندازه لحظات مهم و حساس تاریخی جالب توجه باشد. تا به امروز تحقیقات محققین به شواهد فیزیکی وابسته بود و این در حالی است که میراث دیجیتال این امکان را به بازماندگان بشر می دهد تا در صورت تمایل اطلاعات مربوط به خود را از صفحه روزگار حذف نماید.