دانشنامه آزاد علم اطلاعات و دانش شناسی
فناوری های وب دو باعث تغییرات بسیاری درعرصه اطلاعات شده و این تغییرات برمنابع اطلاعاتی، چرخه اطلاعات و کاربرد اطلاعات تاثیرگذار بوده است. یکی از اصلی ترین فناوری های وب دو ویکی یا همان دانش نامه آزاد می باشد. ویکی به انواعی از وبگاهها گفته میشود که به تمام بازدیدکنندگانش، بعضی اوقات حتی بدون نیاز به ثبت نام در وبگاه، اجازه ویرایش، افزودن، یا حذف مطالب را میدهد.ویکیها به کاربران این اجازه را میدهند که بدون دانش برنامهنویسی برای وب اقدام به ایجاد صفحات اینترنتی درباره موضوعات مختلف بکنند. برای این منظور ویکیها از قراردادهای سادهتری برای اصلاح ظاهر متونی که در ویکی گذاشته میشوند استفاده میکنند، که این قواعد در هر ویکی متفاوت با دیگری است. همچنین به برنامههای کامپیوتری که برپایی چنین وبگاههایی را ممکن میسازند، ویکی گفته میشود. ویکی ها باعث تغییر وسهولت دردانشنامه نویس شده است بطوری که هرفرد که تاقبل ازاین فقط مخاطب دانش نامه ها بود اکنون خود می تواند دست به دانش نامه نویسی بزند. یکی دیگر از مزایای ویکیها آن است که هر تغییر در صفحات ثبت میشود، و صفحات قابل بازگرداندن به وضعیت قبل از تغییر هستند. همچنین بسیاری از ویکیها (نظیر ویکیپدیا) این امکان را برای کاربران فراهم میکنند که محتوای یک صفحه را قبل و بعد از اعمال چندین مرحله تغییر مقایسه کنند. ویژگی جالبی که به صورتهای مختلف در ویکیها دیده میشود، قابلیت پیوند خودکار به نوشته تایپ شدهاست، چه آن نوشته موجود باشد چه نه.
تاریخچه
دانش نامه آزاد علم اطلاعات و دانش شناسی در قالب یک طرح پژوهشی در مرکز منطقه ای علوم و فناوری اطلاعات شیراز توسط دکتر محمدباقر نگهبان استادیار دانشگاه باهنر کرمان و سجاد محمدیان دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران در سال 1393 طراحی و راه اندازی شده است. این دانشنامه یک منبع وبی با موضوعات آزاد تخصصی علم اطلاعات و دانش شناسی است که با همکاری افراد داوطلب نوشته میشود و هر کسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد میتواند مقالات آن را ویرایش کند. دراین دانشنامه آزاد (ویکی) سعی خواهدشد موضوعات اصلی و نیازهای اطلاعاتی جامعه علم اطلاعات ودانش شناسی مورد نظر قرار گیرد.
ساختار
دانش نامه علم اطلاعات و دانش شناسی از ده رده اصلی تشکیل شده است. با توجه به اینکه غالب کاربران دانشنامه دانشجویان و اساتید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی هستند و بر اساس نیازها آنها ایجادشده است. به همین علت، گرایشهای مصوب دوره تحصیلات تکمیلی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی موردنظر قرار گرفت و سطح اصلی و اولیه این دستهبندی بر اساس این گرایش ایجاد شد. همچنین با توجه به این که همپوشانی موضوعی بین این دسته ها وجود داشت در انتخاب رده هر موضوع (مدخل) از منطق فازی استفاده شد. یعنی اینکه برخی از مدخل ها در زیر دو چند دسته قرار گرفتند.
رده ها:
مدیریت اطلاعات
علم سنجی
مطالعات آرشیو
مدیریت کتابخانه های دیجیتال
اقتصاد اطلاعات
مدیریت کتابخانه ها و مراکز اطلاعرسانی
بازیابی اطلاعات و دانش
مدیریت دانش
نسخ خطی
افراد
اهداف
از اهداف دانشنامه آزاد علم اطلاعات ودانش شناسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. فراهم ساختن دسترسی جامعه علم اطلاعات ودانش شناسی به اطلاعات با کیفیت
2. به کار گیری و مشارکت جامعه علم اطلاعات و دانش شناسی کشور در تقویت و توسعه مفاهیم اساسی رشته
3. کمک به تولید محتوای فارسی در حوزه علم اطلاعات ودانش شناسی
4. کمک به استاندارد سازی مفاهیم اساسی ونظری پژوهش های علم اطلاعات ودانش شناسی
5. کمک به اشتراک ایده ها و نظریات متخصین جامعه علم اطلاعات ودانش شناسی
6. کمک به توسعه مبانی نظری رشته علم اطلاعات ودانش شناسی