اطلاع درمانی: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۲۴

اطلاع درمانی (محمد باقر نگهبان)

اطلاع درماني به معناي تجويز اطلاعات مناسب، در زمان مناسب و براي فرد مناسب است (1). منظور از فرد مناسب، بيمار يا خانواده ي وي و يا تيم درمان است كه نياز به اطلاعات صحيح و مناسب راجع به يك بيماري خاص دارند. اين فعاليت از ديرباز در جوامع مختلف انجام مي شده است، اما نام هاي متفاوتي براي آن به كار مي رفته است؛ حتي گاهي هيچ نامي بر چنين فعاليتي اطلاق نمی شده است.امروزه اصطلاح اطلاع درماني عا متر و در بر گيرند ه ي اصطلاحات ديگري چون كتا ب درماني، و ب درماني، اينترنت درماني، مجازی درماني و ... است. درونمایه اطلاع درمانی در واقع اطلاعات است که بدون شناخت ارزش و کیفیت دقیق آن و تجویز مرتبط آن هیچ درمانی حاصل نمی شود. اطلاعات به عنوان يكي از مهمترين منابع قدرت در جهان پزشکی مطرح است. فن آوري اطلاعات در سا لهاي اخير به واسطه رشد و گسترش روز افزون، به كارگيري امكانات رايانه اي در انتقال اطلاعات، ايجاد شبكه جها ن گستر مانند وب و اينترنت و اطلاعات ارزشمند و خدمات متنوع، محيط هاي تبادل اطلاعات را به شدت دچار تغيير كرده است . در اين ميان، بيماران نيز مانند ساير كاربران جامعه اطلاعاتي در جستجوي اطلاعات مورد نياز خود هستند. هرچند بيماران و خانواده هاي آنان همواره جوياي اطلاعات بوده اند ، اما اغلب نمي توانسته و نمي توانند اطلاعات پزشكي را با همان عمق و كيفيتي كه به سرعت و سهولت براي متخصصان مراقبت هاي بهداشتي دسترس پذيراست، بيابند يا ارزيابي كنند . امروزه بيماران و اعضاي خانواد ه آن ها نقش فعال تري در سلامت خود دارند.گرچه براي اين كه يكي از اعضاي شركت كننده در تيم مراقبت بهداشتي باشند، لازم است كه به اطلاعات مناسب دسترسي داشته باشند تا بتوانند بر اساس آن تصميم گيري كنند. درگذشته به كتابداران هشدار مي دادند كه اطلاعات، خدمات و توصيه هاي پزشكي و حقوقي را فقط بايد پزشكان ارائه كنند. از سوي ديگر، اغلب متخصصان اطلاعات، از جمله كتابداران كتابخانه هاي عمومي فاقد منابع ضروري براي بازيابي اطلاعات دقيق پزشكي بودند و از اين كه واسطه جستجوي اطلاعات براي بيماران باشند، ناراضي بودند ( 2). اما امروزه ارائه خدمات اطلاعاتي به انواع مراجعان يكي از وظايف مهم متخصصان اطلاعات به شمار مي آيد و اين خدمت براي كتابداران باليني يا پزشكي كه اطلاعات سلامت را ارائه ميكنند، اهميت بيشتري دارد. به طور كلي اطلاعات آن چيزي است كه شخص با استفاده از آن در خصوص موضوعي ويژه مطلع مي شود. هر فرد م يتواند با اندكي تلاش به نياز اطلاعاتي خود پي برد و منابع موجود را از طريق شنيدن، خواندن، ديدن و تجربه دريافت كند. اگر اين منابع ناكافي باشد، اطلاعات بيشتر را از منابع ديگر به دست خواهد آورد . اين اطلاعات ممكن است عملاً كاربردي نداشته باشد، اما به نظر مي رسد كه داشتن اطلاعات حس قدرت و كنترلي را درمردم ايجاد مي كند ( 3). داشتن اطلاعات سلامت هم به مردم حس قدرت و كنترل بهتر بر روي بيماري شان را القاء مي كند . امروزه تقاضاي در حال افزايش اطلاعات سلامت توسط بيماران و مراقبان آن ها يك تغيير حياتي در خدمات مراقبت از سلامت به سمت پزشكي متمركز بر بيمار ايجاد كرده است و بيمار را به سمت مركز تصميم گيري پزشكي آورده است ( 4). اطلاعات سلامت در صورتي كه در زمان مناسب در دسترس بوده وداراي كيفيت و اعتبار كافي باشد، براي افراد، به ويژه بيماران مفيد است.(5) ، مشكلي كه در اين زمينه وجود دارد اين است كه اطلاعاتي كه افراد در خصوص سلامت به دست می آورند، اغلب نادرست هستند. در اين موارد به جاي اينكه اطلاعات كمك كننده باشند بسيار مضر هستند. اين اطلاعات نادرست ممكن است از طريق يك جستجوي نادرست يا در نتيجه يك پژوهش نادرست يا استفاده از اطلاعاتي قديمي و منسوخ شده در دسترس بيمار قرار گرفته باشند و يا اطلاعاتي باشند كه فهم آن ها براي بيمار بسيار پيچيده است . گاهي ممكن است اطلاعات فقط در ازاي پرداخت هزينه قابل توجه و گزافي در دسترس و اختيار افراد بيمار قرار گيرد كه در اين صورت بايستي تضميني براي كيفيت و اعتبار آن ها وجود داشته باشند.گاهي اوقات بيماران فقط به سادگي اطلاعات را دريافت نمي كنند، مثلاً مراقبان بهداشتي فراموش می كنند كه بعضي حقايق و دستورالعمل ها را به آن ها بگويند. اين مسئله می تواند ناشي از برنامه زمان بندي بسيار شلوغ مراقبان بهداشتي يا فرض آن ها بر اين كه بيمار اين حقايق را مي داند، باشد (6) اطلاعات سلامت مهم است و هميشه با مراقبتهاي بهداشتي و درماني در دسترس است، گرچه تا به حال اصطلاح آموزش سلامت به معني دادن اطلاعات به بيماران در مورد مراقبت شان به كار رفته است، اما امروزه اصطلاح اطلاع درماني نيز به همين مفهوم اشاره داردلامت / دوره ي دوازدهم / شماره ي اول / فروردين و ارديبهشت 94يروزه زارع فراشبندي و همكار در حال حاضر مدل اطلاع درماني نقش اطلاعات را به صورتي نامحسوس تغيير داده است. به جاي اين كه اطلاعات در مورد مراقبت يك فرد باشد، مي تواند قسمت مهمي از مراقبت شخص باشد . به عبارت ديگر، اطلاعات مي تواند مراقبت يا درمان باشد و زماني كه اين تغيير نامحسوس مفهوم و نقش اطلاعات، به شكل كاملي فهميده شود، اهميت اطلاع درماني آشكار مي گردد 5يكي از شيوه ها و خدمات اطلاع رساني به بيماران، اطلاع درماني است كه در دهه 1990 ميلادي در ايالات متحده ظهور كرد. اين ايده، يعني اطلاع درماني، تركيبي از جنبه هاي اطلاعات و درمان، كتابداري و اطلا ع رساني، مراقبت هاي بهداشتي و پزشكي مي باشد ( 7). اين واژه به مسائلي مانند پيروي بيمار از دستورالعمل ها، رضايت و سواد سلامت بيمار مي پردازد. گاهي اطلاع درماني براي كمك به تصيم گيري هاي درماني همچون ادامه شيمي درماني به كار برده می شود .اطلاع درماني شكلي از كتاب درماني است و می تواند با مفاهيمي همچون دارو درماني، فيزيوتراپي و ... مقايسه شده و . به عنوان يك ابزار يا روش درماني در نظر گرفته شود 9)،8 (بنابراين اطلاع درماني اصطلاح جديدي است كه اطلاعات بهداشتي و مربوط به سلامت را در اختيار بيمار قرار مي دهد و بيمار را قادر مي سازد تا تصميمات آگاهانه اي درباره سلامت و درمان خود بگيرد و به اين صورت در روند بهبودي خود شريك شود. بدين ترتيب اطلا ع درماني می تواند استفاده از منابع مراقبت هاي بهداشتي درماني را كاهش دهد، چرا كه مي توان از طريق آن، دانش عمومي مردم از سلامت خود را افزايش داد و به ايجاد حس مسئوليت در آ نها براي سلامت خود كمك كرد. از طريق اطلاع درماني مناسب، بيمار توانايي انتخاب بين موارد زير را به دست مي آورد: انتخاب يك شيوه زندگي سالم، به دست آوردن اطلاعات مبتني بر شواهد، انتخاب خدمات پزشكي مناسب، انتخاب روش خود- مديريتي بيماري، انتخاب برنامه بهداشتي وسلامتي راجع به خود و خانواده خود، انتخاب پزشك و بيمارستان. امروزه با پيشرفت سيستم هاي اطلاعاتي بهداشتي اين امكان ايجاد شده است كه اطلاعات مورد نياز بيمار به طور خودكار يا دستي و در شكل هاي گوناگون چاپي در كلينيك، بخش هاي جراحي و داروخانه ها)، يا تلفني و الكترونيكي(ايميل و اپ های موبایلی و خدمات اگاهی رسانی وبی بر اساس اطلاعات و گزارش هاي پزشكي الكترونيكي در اختيار بيماران قرار گيرد.بنابراين مي توان به سادگي گفت اطلاع درماني تكامل مفاهيم مراقبت، خود - مديريتي، تصميم گيري مشترك، مراقبت بيمارمحور، و پزشكي مبتني بر شواهد با استفاده از فناوري هاي جديد اطلاعاتي، . براي تغيير ارائه استاندارد مراقبت هاي بهداشتي است (10) --Admin (بحث) ‏۱۴ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۲۴ (UTC)

References

1. Kemper DW. Information Therapy: A Strategy for Delivering Patient Decision Aids (to Every Patient WhoNeeds One). Proceedings of the Shared Decision Making Conference was held; 2005 Jun 14-16; Ottawa, Ontario;2005. 2. Woods Collins B, Sasser BA. Medical Self-managing-the Hospital Librarian’s role in Medical Reference Services Quarterly. Yousefi A, Trans. Information Science Journal 2003; 17(1,2): 152-62. 3. Mitchell DJ. Toward a Definition of Information Therapy.Proc Annu Symp Comput Appl Med Care 1994:71-5. 4. Gavgani VZ. Information Therapy (Ix) and Patients’ Preference. International Journal of Computational Models and Algorithms in Medicine (IJCMAM) 2011; 2(2):42-50. 5. Yarahmadi A. A Survey on the Effects of Non-Attendance Information Therapy on the Control of Glycosylated Hemoglobin (HbA1C) in Isfahan Type 2 Diabetic Patients in 2013. [Thesis]. Isfahan: Iran, Isfahan University of Medical Sciences; 2013. [In Persian] 6. Aniruddha M. Using Information Therapy to put Patients First. Chapter 6. Health Education Library for People.[On Line]. Available from: URL: http://www.slideshare.net/malpani/using-information-therapy-2014-upload 7. Zare_Farashbandi F, Ashrafi_Rizi H, Shahrzadi L, Papi A. Information Therapy Center in Isfahan University of Medical Sciences: What and Why. Health Information Management Journal 2012; 9(4). 445-7. [In Persian] 8. Zare_Farashbandi F. Bibliotherapy and Information Therapy. Lecture Presented on the Occasion of Book Week. Management and Medical Information Science. Isfahan University of Medical Sciences. 16 November 2011; Isfahan,Iran. [In Persian] 9. Nola X. Bibliotherapy. Zare_Farashbandi F,Trans. Jundishapur Paramedical Sciences Journal. 2007;1(2):65-8.[InPersian]. 10. Yarahmadi A, Zare_Farashbandi F, Kachouei A, Nouri R, Hassanzadeh A. Effects of Non-Attendance Information Therapy on the Control of Glycosylated Hemoglobin (HbA1C) in Type 2 Diabetic Patients. J Educ Health Promot. 2014; 3: 90.