انقلاب اطلاعات

انقلاب اطلاعات Information Revolution

ترجمه بتول زنگی آبادی و دکتر محمد باقر نگهبان

بی شک یکی از مسائلی که در دنیای کنونی از اهمیت شایان توجهی برخوردار است و بسیاری از مسائل نظامی، اقتصادی، و سیاسی را جهت داده و بر آن تاثیر می گذارد . پدیده فن آوری اطلاعات و ارتباطات است . انقلاب اطلاعات را مجموعه ای از دگرگونی های اساسی در حوزه اطلاعات و اطلاع رسانی تعریف کرده اند که سرعت فوق العاده ، گستردگی و وسعت انتشار آزاد مطالب مهم ترین ویژگی آن است . این تکنولوژی علاوه بر افزایش شمار بازیگران درحوزه عمومی قواعد بازی جدید را ایجاد کرده و عرصه و حوزه جدیدی را به وجود آورده است که واقعا جهانی است. از انجا که این تکنولوژی در ذات خودش امری سیاسی است می تواند آثار سیاسی را نیز در سطوح فردی، دولتی و بین المللی داشته باشد . انقلاب اطلاعاتی را تجمیع کامپیوترها ، رسانه ها و تشکیل شدن محیط اطلاعاتی جهانی تعریف می کنند که در این محیط همه اطلاعات به طور فراگیر و خیلی سریع در دسترس افراد بسیارو دولت ها قرار می گیرد (.Henry 1998 ). تاریخچه: بیش از هفت هزار سال پیش بشر دست به نخستین انقلاب زیستی – اجتماعی خود زد .انقلاب کشاورزی.

درسده هیجدهم تا نانزدهم بشر بیننده دومین انقلاب خود بود یعنی انقلاب صنعتی. 

تا اینکه در نیمه دوم قرن بیستم نوبت به موج سوم یا انقلاب اطلاعات رسید که خاستگاه انقلاب اطلاعات کشورهای توسعه یافته غربی بود که سریع و خیلی پرشتاب تر از انقلاب صنعتی همه جهان را در بر گرفت . اکنون تنها با گذشت دو ،سه دهه از موج سوم تمدن بشری تقریبا هیچ شهری در جهان نیست که به هیچ نوع سامانه ای از تلفن بی سیم و شبکه رایانه ای دسترسی نداشته باشد. انقلاب اطلاعات در مدتی کوتاه به تعریف طبقات و جایگاههای اجتماعی پرداخته است .و فرهنگی نو و یکسان برای همه جهانیان آفرید. در همین راستا بسیاری از محققان در مورد پیدایی واژه جامعه اطلاعاتی معتقدند که در اوائل دهه 1990 بسیاری از روزنامه نگاران و نظریه پردازان در آمریکا شروع به نوشتن و صحبت کردن در باره بزرگراه اطلاعاتی کرده در این میان کاستلز جامعه شناس مارکسیست از نخستین و موثرترین مبلغان و مروجان عصر دیجیتال به حساب می آیند . وی گفت که اطلاعات از اهمیتی فزاینده در آینده برخوردار می شود . از سوی دیگر از آن جا که امروزه توسعه این فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی از قبیل اینترنت ، ایمیل ، موبایل و ماهواره با سرعتی قابل ملاحظه صورت می گیرد ، تقریبا تمامی دانشمندان حوزه علوم اجتماعی و متخصصان در رشته های مختلف بر این امر اتفاق نظر دارند که بهتر شدن یا بدتر شدن جهان به این فن آوری بستگی دارد. به نظر هررا فناوری از جمله فن آوری اطلاعاتی در کشاکش اجتماعی و سیاسی میان بازیگران به وجود آمده و در مراحل بعد ، جدای از این منازعات و نیروهای اجتماعی به عنوان پدیده ¬هایی مستقل و دارای قدرت تاثیر گذار بر روابط ، تعاملات ، سیاست و امنیت آنها مطرح میشوند . در واقع به نظر وی فناوری ها را باید به عنوان نظام های اجتماعی – تکنیکی تعریف کنیم . که عنصر زمان در آنها دخالت دارند . در همین راستا وی خاطر نشان می کند که ساختن و یا ساختار فناوری می تواند موضوع منازعه سیاسی میان کشورها باشد ، چرا که انقلاب اطلاعات به عنوان یک فناوری در ذات خود امری سیاسی است که می تواند دارای آثار سیاسی نیز در سطوح فردی ، ملی و بین المللی باشد . از سوی دیگر به نظر این متفکر روابط بین الملل هر فناوری از جمله انقلاب اطلاعات به عنوان ویژگی درونی برای نظام بین الملل می تواند تغییراتی را ظرفیت تعاملات این سیستم بوجود آورد. بنابراین انقلاب اطلاعات به عنوان تغییر فناوری هم می تواند دارای آثاری بر خود دولت ها ،توانایی ها و اهداف آنها در محیط داخل و بیرون باشد و هم می تواند تاثیری بر روی محیط بین الملل داشته باشد .بنابراین علاوه بر در نظر گرفتن فناوری انقلاب اطلاعاتی به عنوان مرحله ای تاریخی که به دنبال انقلاب کشاورزی و صنعتی پیوسته باید آن را به عنوان یک سیاست مفهوم بندی کرده و به معنادار بودن و تاثیرات سیاسی- اجتماعی آن نیز توجه داشت . باید خاطر نشان کرد که در میان مکاتب روابط بین الملل ساخت گرایان اجتماعی و رهیافت های جامعه شناسی اجتماعی تاریخی هر دو به این بعد معنایی فناوری توجه بسیار از خود نشان داده اند. در واقع فناوری نوین اطلاعاتی- ارتباطی نوعی محیط مجازی را در عرصه ی بین المللی شکل می دهند که تفاوت و برتری کیفی این فن آوری ها نسبت به فن آوری های صنعتی مدرن این است که این فن آوری ها موجب سرعت و دگرگونی در ماهیت تعامل و ارتباطات جامعه بشری و همچنین ارتباط انسان با محیط اطراف و شتاب تغییرات نهادی در عرصه ی بین المللی در ابعاد اقتصادی ، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی شده اند برای همین است که فناوری اطلاعات و ارتباطات گاه فن آوری آزادی نیز نامیده می شوند ، زیرا توانایی های مردم و سازمانها را برای دستیابی به داده ها و برفرار کردن ارتباط و جز آن را گسترش داده و انواعی جدید از عمل را امکان پذیر می کنند ، راه هایی که قبلا پر هزینه تر، مشکل و یا نا ممکن بوده اند . از سوی دیگر انقلاب اطلاعات باعث ایجاد اکوسیستم های شبکه ای شده ، جایی که بخشی از واقعیت و جهان ، فیزیکی نبوده و مکان و فضایی مجازی است . محیطی الکترونیک که کاملا جهانی بوده و همه جا را در بر می گیرد در همین راستا ، راگی به پیدایی حوزه عمومی جدید در عرصه جهانی اشاره می کند که غیر قابل سابقه بوده و شامل موضوعات جدید می باشد به گفته وی پیدایی این حوزه عمومی جدید نظریه های روابط بین الملل را ناگزیر می کند که به مطالعه آنها پرداخته و تاثیراتشان را بر موضوعات سیاست بین الملل مورد بررسی و واکاوی قرار دهند انقلاب اطلاعات یکی از این موضوعات جدید است . اصطلاح انقلاب اطلاعات (که بعضی مواقع انقلاب اطلاعاتی نامیده می شود) گرایشهای تکنولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی جاری را که متعلق به انقلاب صنعتی است توضیح می دهد. اصطلاحات دیگری نیز پیشنهاد شده که روی چشم اندازهای متفاوتی از تکامل اجتماعی تمرکز می کند. J.D.Bernal بلور شناس انگلیسی اصطلاح تکنیکی و علمی را در سال 1939 در کتاب کاربردهای اجتماعی علم معرفی می کند تا نقش جدید علم و تکنولوژی را در اجتماع توضیح دهد. او اثبات کرد که علم از نیروی مولد منشا می گیرد. با استفاده از تئوری مارکسیست نیروهای مولد این را اثبات کرد . بعد از درگیری و اختلافاتی متعدد این اصطلاح توسط نویسندگان و انستیتوهای شوروی آن زمان بکار گرفته شد . هدفشان نشان دادن این بود که سوسیالیسم یک مکان امن برای انقلاب تکنیکی و علمی است که به صورت مخفف با STR نشان داده می شود . کتاب چها رراه (Civilization at the crossroad) به وسیله پروفسور ی اهل جمهوری چک به نامa Radovan richrt (1969 )ویرایش شد و یک رفرنس معتبر برای این موضوعات گردید . Daniel Bell در سال 1980 این تئوری را مورد چالش قرار داد و از جامعه صنعتی دفاع کرد که می توانست باعث خدمات اقتصادی بیشتری نسبت به سوسیالیسم شود . نویسندگان دیگر دیدشان را در این مورد بیان کردند از جمله zbigniew Brzezinski (1976) با کتاب جامعه تکنوترونیک سرفصل ها: 1.اطلاعات در فعالیت های اقتصادی و جوامع 2. تئوری انقلاب اطلاعات 3. اندازه گیری و مدل سازی انقلا ب اطلاعات 4.برای طلاعات بیشتر (نگاه کنید) 5.رفرنس 6. فهرست 7. لینک های خارجی

فعالیت¬های اقتصادی و اجتماعی در اطلاعات: آینده اصلی انقلاب اطلاعات رشد اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیکی اطلاعات است. فعالیت های مرتبط با اطلاعات با انقلاب اطلاعات همراه شد. اینها در یک فرم یا فرم دیگر در جوامع انسانی وجود داشت و در انستیتوهایی مثل آکادمیPltonic ، مدرسه فلسفه ارسطو، موزه و کتابخانه الکساندر یا مدرسه ستاره شناسی بابلی ها تکامل یافت. انقلاب کشاورزی و انقلاب صنعتی با ورودی های اطلاعات جدیدی همراه شد که با مخترعان منحصر به فرد یا با انستیتوهای علمی و تکنیکی ایجاد شد. در طول انقلاب اطلاعات همه این فعالیت ها در حال تجربه رشد پیوسته ای هستند در حالیکه سایر فعالیت های اطلاعاتی جهت دار در حال پدیدار شدن هستند . اطلاعات یک تم مرکزی از چندین علم جدید است که در سال 1940 پدیدار شد و شامل تئوری اطلاعات Shannon1949 و سیبرنیتیک (مطالعه و مقایسه دستگاه عصبی خودکار ) Weiner (1948) است. وینر همینطور ثابت کرد که : اطلاعات ،اطلاعات هستند نه ماده اند و نه انرژی . این سخن کوتاه پیشنهاد می کند که اطلاعات باید در حالتی بین ماده و انرژی مورد بررسی قرار گیرند در یک موقعیت سومی از جهان. ما می توانیم یک طرح خلاصه و کلی برای تمایز بین داده ها ، اطلاعات ، دانش و بصیرت داشته باشیم . داده ها احساس، حقایق و تصاویر هستند که در طبیعت مستقل و واقعی هستند. اطلاعات می توانند متناوبا به عنوان داده های سازماندهی شده توضیح داده شوند. الگویی که در داده ها وجود دارد یا اساس قطعات بهم پیوسته داده ها باشند . دانش توانایی درک استفاده از اطلاعات است . بصیرت توانایی استفاده بهتر از دانش است. داده ها و اطلاعات در جهان مدرن قابل انتقال هستند و به صورت شفاهی و کتبی بوسیله روش های الکترونیکی قابل انتقال هستند . دانش بوسیله یک فرد ساخته می شود و ترجمه می شود (خیلی آهسته) و از طریق تحصیل و ارتباطات انسانی ایجاد می شود . بصیرت کمترین جزء قابل انتقال است . اطلاعات بعدا به عنوان یک فعالیت اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. زمانیکه شرکت ها و انستیتوها در تولید ،جمع آموری ، تبادل ، نشر ،گردش ، پردازش ، انتقال و کنترل اش نقش دارند . آزمایشگاهها به دو دسته آزمایشگاه های فیزیکی ( که از قدرت ماهیچه ها استفاده می کنند) و آزمایشگاههای اطلاعاتی که از قدرت ذهنی استفاده می کنند ) تقسیم می شوند . یک تقصیم بندی اقتصادی جدید مشخص شده بخش اطلاعات که اطلاعات مرتبط با فعالیت های آزمایشگاهی را با هم مخلوط می کنند تئوری انقلاب اطلاعات: اصطلاح انقلاب اطلاعات می تواند مرتبط یا متناقض با یک اصطلاح جدید که انقلاب صنعتی و انقلاب کشاورزی است باشد. بنابراین شما می توانید فرد ذهنگرا را به یک نمونه ذهنگرا ترجیح دهید . چشم انداز بنیادی تئوری انقلاب اطلاعات در ادامه آمده. 1.موضوع فعالیت های اقتصادی می تواند مطابق با تمایز بین ماده و انرژی و اطلاعات قابل درک شود . این ها هر دو بر موضوع فعالیت اقتصادی عمل می کند ، برای مثال یک صنعت ممکن است موادی مثل آهن را با استفاده از انرژی و اطلاعات پردازش کند (تولید و پردازش تکنولوژی و مدیریت) 2.اطلاعات یک فاکتور تولید است (همراه با سرمایه ، آزمایشگاه و زمین ) مثل یک محصول فروخته شده در بازار یک کالا است . و با استفاده از پول آن کالا را بدست میآورند. 3. همه محصولات از مبادله پول و اطلاعات استفاده می کنند . میتوان با حجم اطلاعات محصول را اختراع و آن را سنجش و ارزیابی کرد. 4. صنایع ، فعالیت های تولید اطلاعات را کامل می کنند و به این عملکرد تحقیق و تکامل R&D گفته می شود . 5. تشکیلات اقتصادی و جامعه بزرگ کنترل اطلاعات و پردازش آن را تکامل می بخشد در فرم مدیریت سازمانی این ها کارگران یقه سفید ، بروکراسی ، عمل مدیرانه هم نامیده می شوند . 6.کارگران می توانند مطابق با موضوع کار به دو دسته تقسیم شوند : کارگران اطلاعاتی و کارگران غیر اطلاعاتی. 7. در موسسات فعالیت های اطلاعاتی بخش اقتصادی جدید و بخش اطلاعات با بخش اولیه سنتی و بخش ثانویه و بخش سوم مطابق با فرضیه سه بخشی همراه می شوند . این ها باید مجددا تصریح شوند و این به خاطر این است که اینها بر اساس تعریف های مبهم ارائه شده توسط Colin clark هستند . clark در بخش سوم همه فعالیت ها در گیر هستند که شامل بخش اول (کشاورزی و جنگلداری) و بخش دوم (کارخانه داری) نمی شود. بخش چهارم و بخش پنجم اقتصاد تلاش می کند که این فعالیت های جدید را دسته بندی کند اما تعریفشان بر اساس مفهوم روشن و آشکار نیست همچنین بعدآ به صورت هم ارز با بخش اطلاعات مورد بررسی قرار گرفتند. 8. از نقطه نظر استراتژیک بخش ها می توانند به عنوان بخش اطلاعات به معنی محصولات و مصرف معین شود . و بنابراین مدل کلاسیک Richard –marx در حال توسعه است . هارکس بر وی نقش عناصر ذهنی در تولید تاکید کرد اما در پیدا کردن جایی برای این موضوع در مدلش شکست خورد . 9. ابتکار نتیجه تولید اطلاعات جدید به عنوان محصول جدید ، روش جدید ، و الگوی جدید است . گسترش اختراعات تاثیرات اشباع سازی را آشکار می کند. اصطلاح مرتبط : اشباع بازار که به دنبال الگوی چرخشی ویژه و تولید امواج اقتصادی که به سیکل های تجارت اشاره دارد اتفاق می افتد . انواع مختلفی از امواج مثل موج Kondratiev 54)) ساله ، موج Kuznetswing 18)) ساله ،Jaglar cycle 9)) ساله، و Kitchin حدود 4ساله طبیعتشان ، طول و تاثیرات اقتصادی شان تعیین شده اند . 10. توزیع اختراعات باعث شیفت ساختمانی – بخشی در اقتصاد می شود که می تواند آرام باشد یا می تواند باعث ایجاد بحران و تکرار شود که این را تخریب خلاقانه نامید . Irving E.Fang در سال 1997 شش اصل انقلاب اطلاعات را از دیدی متفاوت تعریف کرد . نوشتن ،چاپ، رسانه، سرگرمی، ابزار که الان خانه نامیده می شود . و بزرگراه اطلاعات . در این اثر اصطلاح انقلاب اطلاعات در یک مفهوم ظریف استفاده می شود تا گرایش به رسانه های اطلاعاتی را توضیح دهد . سنجش و مدلینگ انقلاب اطلاعات : Parat بخش اطلاعات را در آمریکا با استفاده ار آنالیز ورودی- خروجی اندازه گیری کرد ،OECD شامل سرشماری بخش اطلاعات در گزارشات اقتصادی در کشورهای عضو است . Veneris چشم اندازهای منطقه ای ، اقتصادی و تئوریک انقلاب اطلاعات را مورد تحقیق و تفحص قرار داد و به عنوان یک مدل سیستم شبیه سازی دینامیک کامپیوتری ارائه داد . این کار ادامه راه آغاز شده توسط Fritz machlup در کتاب تولید و نشر دانش در آمریکا بود که اشاره میکند که صنعت دانش نماینده 29در صد محصولات بین الملل آمریکا است. که او شواهدی را دید که عصر اطلاعات آغاز شده است. او دانش را به عنوان یک وسیله مناسب برای اندازه گیری حجم تولید و نشر آن در اقتصاد مدرن معر فی کرد. Machlup اطلاعات را به سه دسته تقسیم کرد : 1. مفید 2. عقلانی 3. و دانش گذشته . او همچنین 5 نوع از دانش را معرفی کرد : دانش کاربردی و دانش عقلانی ، دانش عمومی و ارضاء کننده حس کنجکاوی عقلانی است . دانش گذشته که دانش ارضاء کننده حس کنجکاوی غیر عقلانی یا تمایل به سرگرمی و تحریک عاطفی ، روحی، یا مذهبی است. دانش ناخواسته و تصادفی که بدست می آید و بی هدف حفظ می شود . ارزیابی های اخیر نتایج زیر را در برداشته است 1. ظرفیت تکنولوژیکی جهان برای دریافت اطلاعات از طریق شبکه ها رشد کرد و رشد سالانه 7 درصد را بین سال های 1986- 2007 در برداشت 2. ظرفیت تکنولوژیکی جهان برای ذخیره تطلاعات رشد کرد و به نرخ رشد سالانه 25 در صد بین سال های 1986-2007 رسید. 3. ظرفیت موثر جهان برای مبادله اطلاعات از طریق شبکه ارتباط تلفنی به نرخ رشد سالانه 30درصد در دو دهه مشابه رسید . 4. ظرفیت تکنولوژیکی جهان برای محاسبه اطلاعات با کمک راهنمایی های انسانی نرخ رشد سالانه 61در صد را در طول دوره مشابه داشت . نتیجه¬گیری: انقلاب اطلاعات به سرعت اقتصاد، فرهنگ و سیاست جهان را دستخوش دگرگونی می¬کند و جهان را عملا به یک دهکده جهانی تبدیل می¬کند. رخدادهایی که در هر گوشه جهان روی می¬دهد در کمترین زمان به سراسر جهان ارسال می¬شود . با این حال همه ملت¬ها و گروه¬ها به طور هماهنگ و برابر در مزایای جهانی شدن و فن آوری اطلاعات سهیم نیستند . بی شک فن آوری اطلاعات نیروی قدرتمندی به شمار می آید ،اما قوه ابتکار انسان قوی تر است. شیوه به کارگیری فن آوری اطلاعات در حل مشکل و مسائل از اهمیت بسزایی برخوردار است. ظهور اینترنت، شاهراه های اطلاعاتی، و همگرایی فن آوری های اطلاعات و ارتباطات پیشرفتی انقلابی یه شمار می آید. بدین ترتیب کنترل دانش به سختی صورت می پذیرد. و مردم سراسر جهان به شرطی توانا خواهند شد که فن آوری نوین را به شکل میتکرانه به کار ببرند.

خلاصه آنکه دگرگونی انقلابی در فن آوری اطلاعات هم چالش و هم فرصت به شمار می رود.