آینده وب
آیندهی وب2
دکتر محمد باقر نگهبان
مجموعهی وسیعی از اطلاعات کاربری و محتوای ایجاد شده توسط کاربر که به وسیله شبکه گردآوری میشوند ادامه پیدا کرده و با استفادهی بیشتر مردم گستردهتر میشود. زمانی که افراد بیشتری از اینترنت استفاده میکنند و یا کاربران فعلی از خدمات وب 2 به صورت گستردهتری استفاده ميکنند، دامنهی شبکهی نوع 2 از طریق تأثیری شبکهای وسیعتر میشود. فرآیند تولید محتوای اینترنتی با تولید نرمافزارهای قدرتمند و در عین حال با استفادهی آسان و دستگاههای دیجیتالی پیشرفتهتر و استفاده از مشاپها بیشتر خواهد شد (سرف، 2007). با وجود روشهای بسیار مختلف دستیابی به اطلاعات مانند بلاگها، ویکیها، فیدهای آر.اس.اس و غیره ممکن است افراد احساس نگرانی کنند از این که تمامی این روشها برایشان قابل فهم و استفاده نباشد و ممکن است پس از وابستگی کامل این اضطراب بیشتر شود ( اندرسون، 2007) شبکه به عنوان سکوی شروع و ایدهی نرمافزار که در سطحی فراتر از یک ابزار است به عنوان یک مفهوم به طور کامل در حال تثبیت شدن است و این احتمال وجود دارد که در چند سال آینده کارهای شخصی کامپیوتری به جای استفاده از دستگاه کامپیوتری خاص به عنوان فرآیند تعامل با خدمات شبکهای تلقی میشود. همچنین شاهد تغییراتی در روند تعاملاتمان با افراد خواهیم بود: مقولهای که نایگل شادبلت آن را «ساختار افراد در حال استفاده از اینترنت» (the fabric of people being connecled) مینامد که در نتیجهی استفاده از فناوریهای جدید و تشکیل گروههای اجتماعی جدید که در آن اطلاعات را به اشتراک میگذاریم و کارهای جمعی را انجام می دهیم به وجود می آید. جنبهي اجتماعی بین ارتباطی و مکانی شبکه تدریجاً اهمیت مضاعفی پیدا میکند و احتمالاً مهمترین مقوله درازمدت نیز تلقی میشود. در چنین موقعیتی افراد این سؤال را خواهند پرسید که شبکه نوع 3 چگونه خواهد بود. آیندهای که وب2 پیش رو خواهد داشت روشن و چالش برانگیز به نظر میرسد که در آن نیازها و فرصتهای ایجاد شدهی بیشتری از جوانب مختلف کاربردهای افزوده وجود خواهد داشت. آیندهای را انتظار داریم که در آن شاهد برنامهی بهتر شبکهی نوع 2 خواهیم بود که دارای عملکردهای اساسیتر بوده ضمن این که تمامی کارائی شبکهی ساده را که جاوا اسکریپت (Java Script) و یوآی(UI) بر اساس اچ.تی.ام.ال(HTML) ارائه میداد دارا باشد. به زودی نسخههای جستجو کنندهای خواهیم داشت که عملکردهای شبکهی AJAX را به صورت آنلاین پشتیبانی میکند. همچنین احتمال دارد که سطحی از کارهای هوش مصنوعی اتوماتیک را شاهد باشیم که جنبههای مختلف زندگی دیجیتالی ما را کنترل میکند. تقویمهای شبکهای به صورت هوشمندانه برنامهها را بر اساس دادههای تقویمهای دیگر به جز دادهی خود کاربر تنظیم خواهد کرد که در آن زمان چنین چیزی تعجبآور نیز نخواهد بود. بحثهای فراوانی در رابطه با شبکهی معنائی وجود دارد که معنا را از اطلاعات موجود به صورت معنادار و اثرگذار درمییابد. همچنین سازندگان شبکهی معنائی فرمت جدیدی با عنوانXML را طراحی میکنند که در روند تکمیلی وب3 مرحله آخر محسوب میشود. تمامی فناوریهای به وجود آمده مانند یک ماشین حساب قیاسی میتواند مشکلات قراردادی را توسط دانش ریاضی که در شبکه کدگذاری شدهاند حل میکند. بنابراین ما به سمت دنیایی در حرکت هستیم که در آن کامپیوتر ها قادر خواهند بود اطلاعات را درک کنند و وظایف سنگین از قبیل پیدا کردن، به اشتراک گذاشتن و تلفیق کردن را در شبکه انجام میدهند. در ذیل به تعدادی فناوریهای کلیدی اشاره میکنیم که در آیندهی شبکه شاهد خواهیم بود. (Resource Description Framework)RDF زبانی ساده برای بیان مدلهای دادهها که در نهایت به هدف و ارتباطشان و زبان وجودی شبکه (OWL: web on tology language) اشاره میکند که کلمات بیشتری را برای توصیف ویژگیها و طبقهها و ارتباط بین طبقهها و خصوصیات اضافه میکند. با وجود شبکهی نوع 3 محتوایات شبکه دیگر تنها برای انسانی قابل فهم نخواهد بود بلکه فراتر از آن عاملین نرمافزاری نیز قادر خواهند بود مطالب را بخواهند، بفهمند و از آنها استفاده کنند و به ماشینها اجازه داده خواهد شد تا به تنهائی با روشی سادهتر اطلاعات را بیابند و به اشتراک بگذارند و یا آنها را در شبکه تلفیق نمایند. اکس.ام.ال مسلماً همراه فناوریهای نام برده خواهد بود تا متون اصلی شبکهی نوع 3 به وجود بیاید. البته ما در حال حاضر در زمانی قبل از این تغییر بزرگ قرار داریم. اما بدون شک در این برههي زمانی برای برنامههای حکمران کامپیوترها تهدید وجود دارد که زمان مشخص خواهد کرد اکنون بایستی منتظر باشیم و ببینیم که چه میشود.